مزاج شناسی
تا به حال به این فکر کرده‌اید که مزاج شما چیست؟ یا این‌که اصلاً مزاج شناسی چه کاربردی دارد و چرا باید با مزاج خودمان آشنا باشیم؟ در این قصد داریم به تمامی این سوالات پاسخ دهیم و به شرح انواع مزاج در انسان‌ها بپردازیم.
مزاج افراد، موضوعی است که در سنین پایین ایجاد می‌شود و قابل تغییر نیست؛ به نوعی، مزاج هر شخص ثابت است و به‌عنوان عاملی برای رفتار و واکنش افراد در یک موقعیت در نظر گرفته می‌شود. این ویژگی‌های فطری در نهایت به شخصیت افراد تبدیل می‌شود.
مزاج شناسی چیست؟
این علم به‌عنوان یکی از راهکارهای طب سنتی در ایران شناخته می‌شود که با استفاده از آن، پزشکان طب سنتی به درمان بیماری‌های مختلف می‌پردازند.
به عبارتی، اشخاص با استفاده از علم مزاج شناسی می‌توانند به درک مزاج هر شخص بپردازند و در نهایت در تشخیص و درمان بیماری، آن‌ها را یاری کنند.
انواع مزاج را بشناسید؟
روان‌شناسان انواع مزاج در افراد را به ۴ دسته کلی تقسیم‌بندی کرده‌اند که عبارت‌اند از: مزاج گرم، مزاج سرد، مزاج تر و مزاج خشک. در نهایت، با ترکیب این چهار دسته، مزاج‌های مرکبی تشکیل می‌شود که خلق‌وخوی اشخاص را مشخص می‌کند:
- مزاج سرد و تر (مزاج بلغمی)
- مزاج سرد و خشک (مزاج سوداوی)
- مزاج گرم و تر (مزاج دموی)
- مزاج گرم و خشک (مزاج صفراوی)
توجه به این نکته مهم است که برخی از افراد می‌توانند ترکیبی از چندین مزاج را با هم داشته باشند که می‌تواند سبک شخصیتی آن‌ها را مشخص کند. در ادامه به شکل جزئی‌تر به مزاج‌های ذکرشده اشاره می‌کنیم و به شرح ویژگی‌های هر کدام می‌پردازیم:
مزاج دموی
رایج‌ترین سبک مزاج در میان همه انسان‌ها که به میزان مساوی میان مردان و زنان یافت می‌شود، مزاج دموی است. اشخاصی با این مزاج عموماً مردم‌گرا، برون‌گرا، پرحرف و بسیار اجتماعی هستند و به تشویق اشخاص برای انجام کارهای تیمی علاقه دارند. سایر ویژگی‌های این گروه عبارتند از
- از میان انواع مزاج، دموی‌ها متنوع‌ترین طیف رفتاری را دارند. عموماً این موضوع به‌خاطر گستردگی طیف احساسات‌شان است که می‌تواند باعث شود تا رفتارهای مختلفی از خودشان بروز دهند.
- این افراد در حوزه‌های تجارت، سیاست، ورزش و سرگرمی تخصص ویژه‌ای دارند.
- آن‌ها برون‌گرا، سرگرم‌کننده، بازیگوش، متقاعد‌کننده و بسیار خوش‌بین هستند و زندگی را بسیار راحت و ساده می‌گیرند.
- دموی‌ها متحرک، قابل دسترسی، پذیرنده و قابل اعتماد‌ند و به‌واسطه این‌که دوست دارند لبخند روی لب اطرافیان‌شان بگذارند، همواره شوخ‌طبع هستند.
- این افراد از تنهایی بیزارند و دوست دارند آدم‌های زیادی اطراف‌شان باشند.
- موقع داستان گفتن، درباره آن چیزی که اتفاق افتاده اغراق میکنند و جزئیات مهم را کنار می‌گذارند تا بتوانند داستانی هیجان‌انگیزتر برای روایت داشته باشند.
- در مقایسه با مورد‌های دیگر انواع مزاج، دموی‌ها بسیار رقابتی هستند و دل‌شان می‌خواهد در هر نوع ورزشی، نامی برای خودشان دست‌وپا کنند.
- آن‌ها معمولاً انسان‌های بی‌نظمی هستند و همه چیز را فراموش میکنند.
- اگر شخصی در اطراف‌تان است که با کنترل افکار و احساسات‌اش مشکل دارد، احتمالاً با یک شخص دموی رابطه دارید.
- این افراد دوست دارند لباسی که می‌پوشند، با مد روز مطابقت داشته باشند و سبکی را پیش بگیرند که بیش‌تر به‌روز باشد.
- آن‌ها از طرد شدن یا عدم ایجاد یک تأثیر مطلوب روی محیط می‌ترسند و دل‌شان نمی‌خواهد که بقیه آن‌ها را به عنوانی فردی غیر موفق ببینند.
- این دسته از افراد عموماً در پس‌انداز کردن پول مشکل دارند و برای خودشان و اطرافیان‌شان ولخرجی میکنند
مزاج بلغم
در علم مزاج شناسی این نوع مزاج به‌عنوان نقطه تضاد مزاج دومی شناخته می‌شود. افرادی که خلق‌وخوی بلغمی دارند، عموماً درون‌گرا هستند، اما می‌توانند برای رسیدن به یک هدف مشترک در یک تیم فعالیت کنند.
بلغمی‌ها مجموعه‌ای از ویژگی‌های متمایز را به خود اختصاص می‌دهند و عموماً راحت، آرام و همچنین بی‌عاطفه‌اند. بهترین خصوصیت این اشخاص، طبیعت صبور و پایبندی‌شان به نگرش‌های معمول است که وفاداری و توانایی ارتباط خوبی با مردم را برای آن‌ها به همراه دارد. رعایت رژیم غذایی افراد بلغمی کمک می‌کند تا این گروه بتوانند ویژگی‌های مزاجی خود را تعدیل کنند. سایر ویژگی‌های افراد بلغمی عبارتند از:
- بلغمی‌ها به‌طور طبیعی خدمات‌گرا هستند و می‌توانند در هر محیطی، فعال باشند. آن‌ها روحیه همکاری بسیار بالایی دارند و می‌توانند از این طریق، روی محیط اطراف‌شان تأثیر بگذارند.
- زیاد جاه‌طلب نیستند و به‌دلیل ماهیت‌شان، تمایل دارند در پایدارترین وضعیت ممکن، همه چیز را پیش ببرند؛ برعکس دیگر انواع مزاج که تا به این‌جا اشاره کردیم.
- بلغمی‌ها درون‌گرا، آرام، راحت‌طلب، صبور و مواق‌اند.
- اگر سوالی از آن‌ها بپرسید، باید اندکی منتظر بمانید چون این دسته از افراد در پاسخ دادن کند و عموماً غیر مستقیم هستند.
- دیر با آدم‌های دیگر گرم می‌گیرند اما روندی سازگار را طی میکنند.
- بلغمی‌ها دوست ندارند که روال زندگی‌شان دچار تغییر شود؛ در نتیجه اگر به‌دنبال تغییر، به هر شکلی، در آن‌ها هستید، مسیر اشتباهی را پیش گرفته‌اید.
- برعکس دیگر انواع مزاج، بلغمی‌ها تمایل به زندگی‌ای، آرام، معمول و بدون اضطراب دارند.
- ترجیح می‌دهند که همه چیز در زندگی‌شان خصوصی و ساده باشد؛ در واقع از آن دست اشخاصی هستند که مسائل خانه را در خانه حل میکنند.
- این افراد به‌عنوان فرزندِ خلف خانواده شناخته می‌شوند و می‌توانیم آن‌ها را خانواده‌دوست بدانیم.
- بلغمی‌ها به‌عنوان عضوی از یک تیم می‌توانند عملکرد بسیار خوبی داشته باشند و رفتار صمیمانه‌ای با اطرافیان‌شان دارند.
- اگر به‌دنبال یک دوست وفادار و خوب می‌گردید، بلغمی‌ها دقیقاً همان شخصی هستند که باید به‌سراغش بروید.
- برای آن‌ها سخت است که روابط طولانی‌مدت را به‌سادگی کنار بگذارند و قطع کنند، اما اگر رابطه‌ای برای آن‌ها، به‌ندرت می‌توانند آن را دوباره بسازند.
مزاج سوداوی
اگر در فرایند مزاج شناسی، شما در دسته‌بندی سوداوی قرار بگیرید، یعنی شخصی جزئی‌گرا و محتاط هستید که کمال‌گرا بودن‌شان در برخی موارد می‌تواند اذیت‌کننده باشد. این دسته از اشخاص عموماً پیرو قانون‌اند و معمولاً هنگام رفتن به محیطی ناآشنا، مراقب هستند. به منظور تعدیل طبع، این گروه بهتر است از رژیم غذایی افراد سوداوی استفاده کنند.
- سوداوی‌ها عموماً نتیجه‌گرا هستند و می‌توانند در یک محیط متضاد، حرکتی فعال، مثبت و روبه‌جلو از خودشان نشان دهند و با وجود مخالفت‌ها، به نتیجه‌ای برسند که روی محیط اطراف‌شان تأثیر بگذارد.
- این دسته از اشخاص برون‌گرا هستند، می‌توانند سریع فکر کنند، فعال‌اند و اراده قویای دارند.
- اعتماد‌به‌نفس بالا، خودکفایی و میل به‌مستقل بودن باعث می‌شود تا این افراد در ارتباطات‌شان هم، بسیار مستقیم، دقیق و محکم باشند.
- سوداوی‌ها با فشارهای محیط اطراف‌شان به‌خوبی کنار می‌آیند و سرعت را دوست دارند و اگر همه چیز به اندازه کافی سریع اتفاق نیفتد، خسته می‌شوند.
- سوداوی‌ها سلطه‌جو، قاطع و صاحب‌نظرند و می‌توانند به راحتی برای خود و اطرافیان‌شان، تصمیم بگیرند.
- از آن دست آدم‌هایی هستند که وقتی از خواب بیدار می‌شوند، به‌دنبال کنترل کردن دنیای اطراف‌شان‌اند و از آن‌جایی که روحیه قاطعی دارند، در مکالمات جایی برای مذاکره باقی نمی‌گذارند؛ در نتیجه هنگام صحبت با آن‌ها باید دقت لازم را داشته باشید.
- سوداوی‌ها عاشق رویا هستند؛ هیچ‌وقت از ایده‌ها، برنامه‌ها و اهدافی که معمولاً عملی هم هستند، خسته نمی‌شوند و به‌همین خاطر هم، همواره فعالیت‌هایشان ماهیتی هدفمند دارد.
- این دسته از افراد به‌خاطر فعال بودن بسیار زیادشان، چندان دوست‌دار خواب نیستند و نیازی به خوابیدن در خودشان احساس نمی‌کنند.
- این افراد در ایجاد روابط عموماً مشکلاتی دارند و تلاش‌شان بر این است که تنها با چند دوست صمیمی، روزگار را سر کنند.
- همدردی با احساسات دیگران برای سوداوی‌ها سخت است و دلسوزی نشان دادن‌شان عموماً اتفاقی نادر محسوب می‌شود.
مزاج صفراوی
در فهرست عنوان‌‌شده مزاج شناسی، مزاج صفراوی به‌عنوان نادرترین مزاج در میان اشخاص شناخته می‌شود. صفراوی‌ها عموما برون‌گرا هستند، اعتماد به نفس قویای دارند، سخت‌کوش‌اند و به‌سبب داشتن اراده قوی، استقلال‌طلب‌اند. ارتباط آن‌ها با اشخاص دیگر عموماً بسیار مستقیم است و لحن قاطعانه‌ای هنگام صحبت دارند؛ لحنی که می‌تواند در برخی موارد بی‌ادبانه نیز باشد. این افراد برای تعدیل طبع خود بهتر است از رژیم غذایی افراد صفراوی استفاده کنند.
- صفراوی‌ها دوست دارند کار درست را انجام دهند و کیفیت‌محور هستند. آن‌ها تلاش میکنند تا ببینند که در هر موضوعی، چه چیزی درست و چه چیزی غلط است.
- آن‌ها واکنش‌هایی محتاطانه و آزمایش‌شده دارند تا بتوانند در یک محیط نامطلوب، تنش به‌وجود آمده را از بین ببرند.
- اگر ببینند که نمی‌توانند شرایط را براساس قوانین موجود درست کنند، به رفتارهای تهاجمی روی می‌آورند تا همه چیز را به حالت عادی بازگردانند.
- این دسته از افراد جزئی‌گرا هستند، براساس یک برنامه پیش می‌روند و اعتقاد دارند که کلِ زندگی‌شان یک موضوع خصوصی است که با دیگران نباید در میان گذاشت.
- آن‌ها منطقی‌اند و قدرت تحلیل بالایی دارند.
- برای این‌که بتوانند رفتار درستی درباره یک موضوع یا شرایط داشته باشند، باید اطلاعات کسب کنند و زمانی را در تنهایی صرف کنند تا بدون اضطراب، به آن چیزی که می‌خواهند برسند.
- صفراوی‌ها معمولاً انسان‌های مشکوکی هستند و باید مدتی با آن‌ها ارتباط داشته باشید تا بتوانند به شما اعتماد کنند.
- بسیار وظیفه‌شناس‌اند و اگر کاری را به آن‌ها بسپارید، از انجام شدن‌اش مطمئن می‌شوید.
- نظرات برای آن‌ها اهمیت زیادی دارد و ممکن است حتی از نظرات منفی‌ای که می‌شنوند، ناراحت شوند.
- این دسته از افراد از ریسک کردن، تصمیم‌گیری اشتباه و نظرات منفی‌ای که دریافت میکنند، می‌ترسند.
- عموماً به سختی نگرش‌ها و دیدگاه‌هایشان را کنار می‌گذارند. اگر می‌خواهید روی طرز فکرشان تأثیر بگذارید، باید به‌سراغ راه‌حل‌های غیرمستقیم بروید.
