مزاج خوراکی ها
اصل مزاج یکی از محوری ترین مبانی طب سنتی ایران می باشد. بسیاری از تشخیص ها و درمان های حکمای طب سنتی ایران بر اساس وضعیت مزاج سلامت و بیماری افراد استوار بوده است. در حوزه بهداشت و حفظ سلامتی نیز بکار گیری بسیاری از تدابیر بهداشتی که به نام تدابیر حفظ الصحه معروفند مبتنی بر مزاج افراد می باشد. توجه به مزاج خوراکی ها جزء اصلی ترین توصیه های اطبای سنتی است. در این صفحه مزاج و طبع تمام مواد غذایی و خوراکی های متداول قابل مشاهده است. خوراکی ها با مزاج سرد و خشک برای دموی مزاج ها مفید و برای سوداوی مزاج ها مضر است. مواد غذایی با طبع گرم و خشک برای بلغمی مزاج ها مفید و برای صفراوی مزاج ها مضر است. خوراکی ها با طبع گرم و تر برای سوداوی مزاج ها مفید و برای دموی مزاج ها مضر است. مواد غذایی با مزاج سرد و تر برای صفراوی مزاج ها مفید و برای بلغمی مزاج ها مضر است.
مزاج گیاهان با توجه به مزاج شخص
سرد و خشک | گرم و خشک | گرم و تر | سرد و تر |
مفید برای دموی | مفید برای بلغمی | مفید برای سوادوی | مفید برای صفراوی |
مضر برای سوداوی | مضر برای صفراوی | مضر برای دموی | مضر برای بلغمی |
ارزن | اسپند (اسفند) | انجیر تازه | اسفرزه |
ازگیل | اسطخودوس | انگور | اسفناج |
انار ترش | افتیمون | بادام درختی شیرین | انار شیرین |
آبغوره | انبه | بادام زمینی | آلو |
آلبالو ترش | انیسون | بالنگو | آناناس |
بارهنگ | آویشن | پاپایا | باقلا تازه |
باقلا خشک | بادام درختی تلخ | پاچه | بامیه |
بالنگ | بادام کوهی | تخم خربزه | بتابی |
برنج | بادام هندی | تخم ریحان | برنج |
بلوط | بادروج (ریحان کوهی) | تخم شربتی | بکرایی |
به ترش | بادرنجبویه | تخمه دستنبو | بلمک (علف چشمه) |
تاجریزی | بادمجان | تخمه طالبی | به دانه |
تخم بارهنگ | بادیان | ترب سفید | پرتقال |
ترشک | برگ بو | ترب سیاه | پنیر تازه |
تمر هندی | برگ چغندر | توت شیرین | تخم مرو |
تمشک | برگ مو | جگر سیاه | تخم کدو |
جوی معمولی | بزرک سیاه | جگر سفید | تخم هندوانه |
چغاله بادام | بزرک قهوه ای | خربزه | توت فرنگی |
ذرت | به شیرین | خرمای تازه | جگر سفید |
روغن ذرت | به لیمو | خیار چنبر (چمبر) | خامه |
روغن کانولا | پسته | چشم | خرفه |
ریواس | پنیر | دستنبو | خشخاش |
زالزالک | پونه | دنبه | خیار سبز |
زرشک | پیاز | دارابی | |
زغال اخته | پیاز عنصل | روغن بادام شیرین | دوغ |
زیتون نارس | پیازچه | روغن زرد (حیوانی) | روغن بنفشه |
سرکه | تخم آفتابگردان | روغن کنجد | زردآلو |
سرکه بالزامیک | تخم کافشه | زبان | سرشیر |
سرکه برنج | تربچه | زردک | سلمک |
سرکه سیب | ترخون | تخم مرغ | سیب زمینی |
سماق | تره | سیب زمینی ترشی | |
سنجد | تره فرنگی | سیب شیرین | شاه توت |
سیب ترش | جعفری | شبدر | شفتالو |
شاه بلوط | جوز هندی | شقاقل | شلیل |
شاه توت | کلم قمری | شلغم | عرق بیدمشک |
برگ شاهدانه | چای سبز | شیر محلی تازه گاو | عرق کاسنی |
شنگ | چای سیاه | شیره انگور | عناب |
عدس | چغندر | طالبی | قارچ |
عرق خارخاسک | چلغوز | عرق یونجه | کاسنی |
عرق شاهتره | خردل | قدومه | کاهو |
غازیاغی | دارچین | کدو حلوایی | |
غوره | رازیانه | قیسی | کدو خورشتی |
قازیاقی | رزماری | کره تازه حیوانی | کیوی |
قراقروط (قره قروت) | روغن آرگان | کشمش | گلاب |
قهوه | روغن آفتابگردان | گوجه فرنگی | هندوانه |
کشک | روغن رزماری | کنجد | گوشت اردک |
کنار | روغن زیتون | گرمک | گوشت انواع ماهی |
گریپ فروت | روغن سیاهدانه | گل گاوزبان | گوشت بز |
گشنیز | روغن کرچک | گلابی شیرین | گوشت خروس |
گلابی ترش | روغن گردو | گندم | گوشت قرقاول |
گوجه سبز | روغن نارگیل | گوشت آهو | گوشت گاو |
لیمو ترش | ریحان | گوشت بلدرچین | گوشت گوساله |
لیمو عمانی | زردچوبه | گوشت بوقلمون | لوبیا سبز |
مازو | زعفران | گوشت جوجه مرغ | لیمو شیرین |
ماش | زنجبیل | گوشت دل | ماء الشعیر |
نارنج | زنیان | گوشت غاز | ماست |
نشاسته | زیتون رسیده | گوشت کبک | مغز گوسفند |
جو دوسر | زیره سبز | گوشت کبوتر | نارنگی |
قلوه | زیره سیاه | گوشت گوسفند (بره) | نخود فرنگی |
سیرابی | سرکه خرما | گوشت مرغ محلی | هلو |
سرکه نارگیل | گوشت میگو | ||
سنبل الطیب | گیلاس | ||
سوسنبر | لوبیا | ||
سیاه دانه | موز | ||
سیر | مویز | ||
شاهتره | هویج | ||
شاهی | یونجه | ||
شنبلیله | خاکشیر | ||
شوید | |||
شیره خرما | |||
عرق اسطوخودوس | |||
عرق آویشن | |||
عرق بابونه | |||
عرق بادرنجبویه | |||
عرق بومادران | |||
عرق بهارنارنج | |||
عرق خارشتر | |||
عرق رازیانه | |||
عرق هل | |||
عرق نعنا | |||
عسل | |||
فرنجمشک | |||
فلفل دلمه ای | |||
فلفل سبز | |||
فلفل سیاه | |||
فلفل قرمز | |||
فندق | |||
کاکائو | |||
کرفس | |||
کلم برگ | |||
کلم بروکلی | |||
کنگر | |||
گردو | |||
گزنه | |||
گل کلم | |||
گلپر | |||
گوشت شتر | |||
گوشت شترمرغ | |||
گوشت گوزن | |||
لپه | |||
مارچوبه | |||
مرزه | |||
موسیر | |||
میخک | |||
نارگیل | |||
نخود | |||
نعناع | |||
نمک | |||
والک | |||
وانیل | |||
هل | |||
روغن بادام تلخ |